تحلیل نعت حضرت مصطفی(ص) در قصاید خاقانی

نویسندگان

  • عباس ماهیار استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی
  • لیلا کرمی دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی
چکیده مقاله:

نعت حضرت رسول اکرم(ص) از زمان ظهور اسلام، هم فصل مشترک مذهبی– ادبی فرقه‌های مختلف دین اسلام است و هم فتح‌الباب دیوان‌های اغلب شاعران عربی و فارسی است. در بلاغت فارسی و عربی، نعت، زیرگونة مدح معرفی شده است. خاقانی شروانی یکی از شاعران مداح زبان فارسی‌ است که در دیوان خود و به‌ویژه در قصایدش، نعتیّه‌های فراوانی در قالب مدح سروده است. این پژوهش می‌کوشد به روش تحلیلی- توصیفی در قلمرو قصاید خاقانی، روشن کند که نعتیّه‌های وی دارای چه ساختار و مضمونی است و چه اغراض و ابزاری در این زیرگونة ادبی- بلاغی وجود دارد. با تأمل و دقّت در نعتیّه‌های فراوان خاقانی دریافتیم که این زیرگونة ادبی دارای مضامین و درون‌مایه‌های ژرف دینی است که با کمال صداقت و رعایت معیارهای اخلاقی، مستند به تاریخ، به دور از اغراق‌های افراطی و با هدف التجا و تمسک به حضرت رسول(ص) در لحظات دشوار، شناسایی معارف و آموزه‌های دینی و مذهبی و ... سروده شده است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

متناقض نمایی در قصاید خاقانی

متناقض نمایی در حقیقت یک امکان زبانی است برای برجسته سازی که به جهت شکستن هنجار زبان و عادت ستیزی موجب شگفتی و در نتیجه التذاذ هنری می شود. متناقض نمایی با تضاد (طباق) متفاوت است...

متن کامل

هنجارگریزی‌های خاقانی در ردیف قصاید

ردیف یکی از عوامل مهم و نقش‌آفرین در افزایش موسیقی کناری شعر است. قرار گرفتن آن بعد از قافیه و داشتن وحدت لفظی و معنایی وجه مشترک همه تعاریف این مقوله از آغاز تاکنون بوده است. خاقانی شروانی (595-515 هـ . ق) با هنجارگریزی در این زمینه و استفاده از ظرفیت‌های زبانی چون ایجاد معانی مجازی، کنایی و استعاری جدید در بافت کلام، همه تعاریف موجود در زمینه وحدت معنایی را زیر سؤال برده است؛ به‌گونه‌ای که تن...

متن کامل

کارکردهای هنری عناصر چهارگانه در قصاید خاقانی

بی تردید خاقانی، شاعر بزرگ قرن ششم، صاحب سبک خاصی است. هرچند در این روزگار آوردن زیورهای لفظی و معنوی و مقوله های چهارگانه بیان ذهن همۀ شاعران را به خود معطوف کرده بود اما قصاید خاقانی مظهر و جلوه گاه بلا منازع این آرایه ها و آراستن ها است. جولان بی مانند خاقانی در آوردگاه های علمی چون تاریخ، فلسفه، طب، نجوم، داستان های پیامبران، قرآن و کلام ، تفسیر و اسطوره های ایرانی و ... دیوان او را همانند ...

متن کامل

بازتاب زیبایی‌شناختی سیمای پیامبران در قصاید خاقانی

زندگی و سرگذشت پیامبران به عنوان انسان‌هایی کامل و دارای شخصیّت آسمانی و سیره انسانی در اکثر متون ادب فارسی انعکاس یافته و یکی از غنی‌ترین منابع الهام در شکل‌گیری آثار هنری و ادبی، همواره سرچشمه مضمون‌آفرینی و تصویرسازی شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. آنچه در این مقاله به آن پرداخته می‌شود، تحلیل سرگذشت پیامبران در قصاید خاقانی است. شاعر شروان برای طرح هنرمندانه اشعارش از سرگذشت هفده‌ ...

متن کامل

تصحیح چند تصحیف در قصاید خاقانی

دیوان خاقانی شروانی، به‌منزلة جلوه‌‌گاه برجستة‌‌ پیوند فضل و هنر، سرشار از نوگویی و غرابت است. پشتوانة‌‌ فرهنگی شاعر، چون با طبع نوجو و تخیل غنی او همراه است، به آفرینش تصاویر و ترکیباتی می‌انجامد که عمدتاً مسبوق به سابقه‌‌ای نیست. از‌همین ‌‌روی، ناسخان نتوانسته‌‌اند چندان شایسته به کتابت اشعار او بپردازند و خواسته یا ناخواسته ضبط‌‌های نادرستی را وارد متن کرده‌‌اند. بخشی از این ضبط‌‌های نادرست، ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 1

صفحات  53- 72

تاریخ انتشار 2017-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023